Zjawisko, nazywane turbulencją definiowane jest jako „siły zewnętrzne, działające na statek powietrzny z różnych kierunków, powodujące różne przyspieszenia dodatkowe”. W praktyce w powietrzu rzuca nami a zawirowania powietrza utrudniają lub uniemożliwiają lot.
Turbulencje mają pochodzenie mechaniczne lub termiczne.
Turbulencje mechaniczne
Przyczyną powstania turbulencji mechanicznej jest wiatr i kształt terenu.
Turbulencja jest mocniejsza w silniejszym wietrze i za przeszkodą ostrzejszego kształtu.
Turbulencje na zawietrznej stronie przeszkody są odczuwalne w warunkach mocnego wiatru aż do odłegłości dziesięciokrotnie większej od wysokości przeszkody.
Turbulencje za przeszkodą
Aleja drzew, budynki, skraj lasu lub załamanie terenu – to przykładowe przeszkody, na których zawietrznej musimy spodziewać się turbulencji. A to już przy prędkości wiatru powyżej 2 m/s.
W takich turbulencjach musimy być przygotowani na niespokojny lot paralotni z ryzykiem podwinęcia krawędzi natarcia nisko nad Ziemią. Bywa to częstą przyczyną wypadków.
Turbulencja w okolicy krawędzi terenu
Wzdłuż skał lub przy lataniu na klifie też powinniśmy spodziewać się turbulencji.
Kiedy startujesz lub chcesz wylądować na płaszczyźnie nad klifem, musisz liczyć się z wystąpieniem turbulencji znajdujących się za krawędzią klifu.
Turbulencje za drzewami w okolicy startowiska
Są one bardzo niebiezpiecznymi turbulencjami, bowiem w nich grozi podwinięcie krawędzi na małej wysokości, następstwem którego może być rotacja i zderzenie się ze stokiem.
Obserwuj ostrożnie prędkość i kierunek wiatru, by dobrze ocenić przypadkowe ryzyko startu, szczególnie z bocznym wiatrem!
Uwaga na przecinki leśne w stoku, często używane jako startowiska. Wiatr wieje nimi rzekomo idealnie pod górę, lecz na wysokości szczytów drzew może wiatr wiać w kierunku prawie prostopadłym i powodować na tej wysokości niebezpieczne turbulencje.
Turbulencje termiczne
Turbulencje termiczne powstawają na skutek odrywania się kominów termicznych od powierzchni Ziemi oraz ich zderzania się (tarcia) o inne masy powietrza w okolicy.
Kiedy latamy w miejscach, gdzie kominy termiczne pozwalają na zdobywanie wysokości na zawietrznej stronie gór, musimy spodziewać się turbulencji w górnej części komina, gdyż dochodzi do wzajemnego spotykania się termiki i wiatru.
Skutki turbulencji na czaszy
Warstwa przyścienna
Podczas lotu w turbulencjach staje się grubsza, przez co siła nośna maleje. Oznaki lotu w warunkach turbulentnych to: Nierównomierne niesymetryczne zmniejszanie sił w sterówkach, niespokojne zachowywanie się czaszy i jej niesymetryczne wystrzały, których skutkiem może być niesymetryczne podwinęcie krawędzi natarcia (potocznie „klapa”).
Podczas przelatywania strefy turbulencji termicznej czasza staje się niespokojna.
Warto stabilizować ją za pomocą lekkiego sciągnięcia sterówek.